Kháng cáo là gì? Thủ tục kháng cáo theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015

Kháng cáo là một trong những quyền tố tụng quan trọng được pháp luật hình sự quy định nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia tố tụng. Trong thực tiễn, không ít trường hợp bản án hoặc quyết định sơ thẩm có thể chứa đựng sai sót trong việc áp dụng pháp luật, đánh giá chứng cứ hoặc xác định sự thật khách quan. Khi đó, người có quyền kháng cáo cần thực hiện thủ tục kháng cáo đúng trình tự, thời hạn để bảo vệ quyền lợi của mình tại cấp phúc thẩm.
Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ khái niệm kháng cáo, chủ thể có quyền kháng cáo, cũng như thủ tục và thời hạn kháng cáo theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, từ góc nhìn chuyên môn của luật sư.

Căn cứ pháp lý

Kháng cáo là gì?

Mặc dù pháp luật không định nghĩa cụ thể kháng cáo là gì, nhưng theo thực tiễn và quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, có thể hiểu:

Kháng cáo là quyền hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong vụ án hình sự nhằm thể hiện sự không đồng tình với bản án hoặc quyết định sơ thẩm của Tòa án. Thông qua việc kháng cáo, người có quyền yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm xem xét lại toàn bộ hoặc một phần bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật.

Ai có quyền kháng cáo theo quy định pháp luật?

Căn cứ Điều 331 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, các đối tượng có quyền kháng cáo gồm:

Thủ tục kháng cáo bản án, quyết định hình sự

Theo Điều 332 và Điều 334 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, trình tự, thủ tục kháng cáo như sau:

1. Chuẩn bị hồ sơ kháng cáo

Hồ sơ bao gồm:

- Đơn kháng cáo có các nội dung:

- Tài liệu, chứng cứ kèm theo (nếu có) nhằm chứng minh yêu cầu kháng cáo là có căn cứ.

2. Gửi đơn hoặc thực hiện kháng cáo trực tiếp

• Gửi đơn kháng cáo: đến Tòa án đã xét xử sơ thẩm hoặc Tòa án cấp phúc thẩm.
• Trường hợp bị cáo bị tạm giam: Giám thị trại giam/Nhà tạm giữ tiếp nhận và chuyển đơn.
• Kháng cáo trực tiếp: Người kháng cáo trình bày trực tiếp tại Tòa án, Tòa án phải lập biên bản theo quy định tại Điều 133 Bộ luật Tố tụng hình sự.

3. Tiếp nhận và xử lý đơn kháng cáo

Tòa án cấp phúc thẩm hoặc sơ thẩm sẽ xử lý như sau:

• Đơn hợp lệ: tiếp nhận và thông báo thụ lý.
• Đơn chưa rõ nội dung: yêu cầu người kháng cáo làm rõ.
• Đơn quá hạn: yêu cầu nêu lý do, cung cấp chứng cứ chứng minh lý do chính đáng.
• Người không có quyền kháng cáo: Tòa án trả lại đơn trong vòng 3 ngày và thông báo lý do bằng văn bản. Người bị từ chối có quyền khiếu nại trong 7 ngày.

4. Thụ lý vụ án và xét xử phúc thẩm

Tòa án cấp phúc thẩm ra thông báo thụ lý và tiến hành các bước chuẩn bị xét xử, xét xử phúc thẩm theo trình tự pháp luật.

Thời hạn kháng cáo theo Bộ luật Tố tụng hình sự 2015

Căn cứ Điều 333 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015:

• Đối với bản án sơ thẩm: 15 ngày kể từ ngày tuyên án. Nếu bị cáo, đương sự vắng mặt: thời hạn tính từ ngày nhận bản án hoặc ngày bản án được niêm yết.
• Đối với quyết định sơ thẩm: 7 ngày kể từ ngày người có quyền kháng cáo nhận được quyết định.

Cách xác định ngày kháng cáo

• Qua bưu điện: là ngày đóng dấu bưu cục nơi gửi.
• Qua Trại tạm giam/Nhà tạm giữ: là ngày đơn được tiếp nhận và ký xác nhận.
• Nộp trực tiếp: là ngày Tòa án nhận đơn.
• Kháng cáo trực tiếp: là ngày lập biên bản.

Lưu ý: Trường hợp người kháng cáo có lý do bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khiến không thể thực hiện đúng thời hạn thì vẫn có thể được chấp nhận nếu lý do hợp lý và có chứng cứ chứng minh.